هوش مصنوعی (به انگلیسی: Artificial intelligence) (به اختصار: AI)، هوشی است که توسط ماشینها ظهور پیدا میکند، در مقابل هوش طبیعی که توسط جانوران شامل انسانها نمایش مییابد. اما پیش از هرچیز باید این موضوع را دانست که کلمه هوش، نشان دهنده امکان استدلال است و اینکه آیا هوش مصنوعی میتواند به توانایی استدلال دست یابد یا خیر، خود موضوع اختلاف محققان است. کتابهای AI پیشرو، این شاخه را به عنوان شاخه مطالعه بر روی «عوامل هوشمند» تعریف میکنند: هر سامانهای که محیط خود را درک کرده و کنشهایی را انجام میدهد که شانسش را در دستیابی به اهدافش بیشینه میسازد. برخی از منابع شناخته شده از اصطلاح «هوش مصنوعی» جهت توصیف ماشینی استفاده میکنند که عملکردهای «شناختی» را از روی ذهن انسانها تقلید میکنند، همچون «یادگیری» و «حل مسئله»، با این حال این تعریف توسط محققان اصلی در زمینه AI رد شده است.
یادگیری ماشین (به انگلیسی: Machine learning) یا اِماِل (اختصاری ML)، مطالعهٔ الگوریتمها و مدلهای آماری مورد استفادهٔ سیستمهای کامپیوتری است که بهجای استفاده از دستورالعملهای واضح، از الگوها و استنباط برای انجام وظایف استفاده میکنند. یادگیری ماشینی علمی است که باعث میشود رایانهها بدون نیاز به یک برنامه صریح در مورد یک موضوع خاص یاد بگیرند. به عنوان زیر مجموعهای از هوش مصنوعی، الگوریتمهای یادگیری ماشینی یک مدل ریاضی بر اساس دادههای نمونه یا دادههای آموزش به منظور پیشبینی یا تصمیمگیری بدون برنامهریزی آشکار، ایجاد میکنند.
شبکههای عصبی مصنوعی (Artificial Neural Networks - ANN) یا به زبان سادهتر شبکههای عصبی سیستمها و روشهای محاسباتی نوین برای یادگیری ماشینی، نمایش دانش و در انتها اعمال دانش به دست آمده در جهت بیشبینی پاسخهای خروجی از سامانههای پیچیده هستند. ایدهٔ اصلی این گونه شبکهها تا حدودی الهامگرفته از شیوهٔ کارکرد سیستم عصبی زیستی برای پردازش دادهها و اطلاعات به منظور یادگیری و ایجاد دانش میباشد. عنصر کلیدی این ایده، ایجاد ساختارهایی جدید برای سامانهٔ پردازش اطلاعات است. این سیستم از شمار زیادی عناصر پردازشی فوقالعاده بهمپیوسته با نام نورون تشکیل شده که برای حل یک مسئله با هم هماهنگ عمل میکنند و توسط سیناپسها (ارتباطات الکترومغناطیسی) اطلاعات را منتقل میکنند. در این شبکهها اگر یک سلول آسیب ببیند بقیه سلولها میتوانند نبود آن را جبران کرده، و نیز در بازسازی آن سهیم باشند. این شبکهها قادر به یادگیریاند؛ مثلاً با اعمال سوزش به سلولهای عصبی لامسه، سلولها یادمیگیرند که به طرف جسم داغ نروند و با این الگوریتم سیستم میآموزد که خطای خود را اصلاح کند. یادگیری در این سیستمها به صورت تطبیقی صورت میگیرد، یعنی با استفاده از مثالها وزن سیناپسها به گونهای تغییر میکند که در صورت دادن ورودیهای جدید، سیستم پاسخ درستی تولید کند.